Bir yerde çocuk varsa oyun, oyun varsa da oyuncak vardır. Büyüklerin dünyasındaki hemen her şeyin küçük modelleri çocuklar oynasın diye yapılmıştır. Ev eşyaları, arabalar, değişik hayvanlar gibi eşya ve canlıların taklitleri dışında topaç gibi sadece oyuncak olanlar da vardır. Mağaralarda taşlarla, ağaç dalarıyla oynayan çocuktan bugün robotlarla oynayanlara kadar her zaman ve her yerde oyuncak var olmuş, dönemlerinin sosyal, kültürel ve teknik gelişmelerini de yansıtmıştır.
Pek çok geleneksel oyun ve oyuncak, varlığını her dönem korumuştur. Tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi değişen, mekanizmalar ve teknolojidir. Özde bir Tunç Çağ araba oyuncağıyla bugünün pilli arabaları arasında bir fark olmadığı gibi. O gün kağnı vardı onun oyuncağını yaptılar, bugün uzay mekiği var, mekik oyuncaklarını yaptılar. Dün sayısal ortamlar söz konusu değilken manüel oyuncaklar yaptı ve birlikte oynadılar bugün ise neredeyse tüm oyunlar ekranda ve yalnız başına oynanmakta.
Gerçek hayatta cinslerin ilgileri neye ise oyuncakta da aynısı oldu: Erkek çocukların arabaları gibi kız çocukların oynadığı bebekler de her dönemde var olan oyuncaklardandır. Dünyanın her yerinde ve her zamanında bebek oyuncaklar da vardır. Farkları tıpkı günlük hayattaki farkları gibi giysi geleneklerinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle bebekler dönem ve bölgelerinin giysi modalarını ve alışkanlıklarını da yansıtır. Bugün olduğu gibi dün de çocuklar cinslerine göre de seçimler yapmıştır. Silahla oynayan bir kız çocuğu olmadığı gibi bebekle oynayan bir erkek çocuk da genellikle görülmez.
Bir zamanlar fabrikanın kreş binası olarak kullanılmış olan bu yapı çocuklara yönelik asıl kuruluş işleviyle de ilişkili olarak oyuncak müzesine dönüştürülmüştür. Dünya oyuncaklarından örnekler içermesiyle birlikte Müzenin asıl odağını Anadolu yerel oyuncakları oluşturmuştur. Asıl amaç Anadolu’nun geleneksel oyun ve oyuncaklarının unutulmamasını ve geleceğe taşınmasını sağlamaktır. Binlerce yıllık Anadolu oyuncak tarihinden seçilmiş tarihsel örneklerle kronolojik olarak uygarlık gelişimini oyuncaklar paralelinde hatırlatırken öteki taraftan koleksiyonlarımızdaki geleneksel Anadolu oyuncakları yaşlılarla çocuklar arasındaki nesil farkını azaltarak sıcak bir bağ kurulmasına da aracılık edecektir.
ANADOLU OYUNCAK MÜZESİ bir öğrenme, eğlenme, oynama, ailecek buluşma alanı olarak güçlü bir sosyal işlev yüklenmişse de, geleneksel değerlerimizi koruma ve tanıtma misyonunu da yerine getirmiş olacaktır.
Anadolu Oyuncak Müzesi’nin oyuncak ve eşya koleksiyonlarının nitelik ve niceliğindeki doyuruculuk yanında, asıl modern müzeciliğin gelişkin aygıtlarını gereğince kullanarak oluşturulan teşhir tanzim ve ilgili tasarımlarıyla da kendi alanında dünyadaki müzeler içerisinde farklı bir iddiaya sahiptir ve bu iddiasını açılışın ilk haftasında 35.000 ziyaretçiyi aşarak kanıtlamıştır.
Oyunla, oyuncakla ilgili müze müzelerin en güzelidir. Çünkü çocukla ilgilidir. Bu nedenle nesiller arası bağlar kurar. Çünkü her yaşta herkese güzel duygular verir, güzel zamanlar hatırlatır; gülümsetir, insanca haller yüklenir. Dokuma Müze alanındaki ilk müzemiz bu nedenle Anadolu Oyuncak Müzesi’dir. Biz keyifle hazırladık. Size de keyifli gezmeler diliyoruz.
Prof. Dr. Nevzat Çevik
Küratör